door Richard Ridderinkhof, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
Lees het artikel op Historiek.net
Korte PREVIEW:
Pausen worden niet gauw vergeten. Om te beginnen wacht je als paus een begrafenis met koninklijke allure in de St Pieter te Rome, de basiliek gebouwd op het graf van Petrus. De geliefde Johannes Paulus II was in 2005 de laatste paus die deze eer te beurt viel.
Vroeger placht men dode pausen elders in Rome bij te zetten, in de Johannes Lateranen basiliek. Toen deze statige kathedraal, op een steenworp van het Colosseum, in de zeventiende eeuw wegens achterstallig onderhoud dreigde in te storten besloot paus Innocentius X, met de vieringen van het Heilig Jaar 1650 in het vooruitzicht, de boel maar eens grondig te laten restaureren. De restauratiewerkzaamheden werden echter gehinderd door onvoorziene omstandigheden: de pauselijke graven lagen danig in de weg.
Heilige grond of niet, de werklieden zagen zich genoodzaakt een aantal sarcofagen open te breken. Waaronder die van paus Sylvester II, die er in 1003 begraven was. Sylvester stond bekend als ‘de magische paus van het jaar 1000’: zijn gebeente rammelde in zijn graf, telkens als er een regerend paus op het punt stond te overlijden. Zijn stoffelijke resten trof men in goed geconserveerde staat – het lichaam verspreidde een aangename geur. Een wonderbaarlijke toestand. Voor even althans, want door het contact met verse lucht verbrokkelde het lichamelijk omhulsel binnen een mum van tijd tot stof. Al wat overbleef was zijn rammelend gebeente.
Gedurende zijn korte pausdom had Sylvester gepoogd de Roomse kerk te ontdoen van corruptie en decadentie. Van dat streven kwam niet veel terecht, maar zijn geestelijke nalatenschap is niet vergeten: precies duizend jaar na zijn dood voerde het Vaticaan in diezelfde basiliek een herdenkingsmis op, met veel vertoon, geleid door paus Johannes Paulus II. “Sylvester herinnert ons eraan”, sprak de paus, “dat intelligentie een wonderbaarlijke gave van de Schepper is”. Want diens intelligentie was vermaard: Sylvester was maar voor even paus, maar voor altijd wiskundige.